کد مطلب:741 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:364
نــماز مسـافــر
مسافر باید نماز ظهر و عصر و عشا را با هشت شرط شكسته بجا آورد، یعنی دو ركعت بخواند:
شرط اول: آنكه سفر او كمتر از هشت فرسخ شرعی نباشد و فرسخ شرعی تقریباً پنج كیلومتر و نیم است.
مسأله 1281 ـ كسی كه رفتن و برگشتن او هشت فرسخ است، اگر در یك شب و یك روز یا به فاصله كمتر از ده روز برود و برگردد مثلاً اگر روز برود و همان روز یا شب آن برگردد، چنانچه رفتن او كمتر از چهار فرسخ نباشد و همچنین برگشتن او، باید نماز را شكسته بخواند. ولی اگر رفتن سه فرسخ و برگشتن پنج فرسخ باشد یا به عكس اظهر آنست كه باید تمام بخواند اگر چه در هر دو صورت ترك احتیاط به جمع بین شكسته و تمام سزاوار نیست.
مسأله 1282 ـ اگر رفتن و برگشتن هشت فرسخ باشد، ولی روزی كه می رود، همان روز یا شب آن یا بعد از چند روز دیگر برنگردد مثلاً امروز برود و فردا و یا بعد از چند روز برگردد، نماز را شكسته بخواند و روزه را هم نگیرد، بلكه قضای آنرا بجا آورد.
مسأله 1283 ـ اگر سفر مختصری از هشت فرسخ كمتر باشد، یا انسان نداند كه سفر او هشت فرسخ است یا نه، نباید نماز را شكسته بخواند. و چنانچه شك كند كه سفر او هشت فرسخ است یا نه در صورتی كه تحقیق كردن برایش مشقت دارد، باید نمازش را تمام بخواند و اگر مشقت ندارد، بنابر احتیاط واجب باید تحقیق كند كه اگر دو عادل بگویند، یا بین مردم معروف باشد به طوری كه سبب اطمینان شود كه سفر او هشت فرسخ است، نماز را شكسته بخواند.
مسأله 1284 ـ اگر یك عادل خبر دهد كه سفر انسان هشت فرسخ است، بنابر احتیاط واجب باید نماز را هم شكسته و هم تمام بخواند، و روزه بگیرد و قضای آنرا هم بجا آورد.
مسأله 1285 ـ كسی كه یقین دارد سفر او هشت فرسخ است، اگر نماز را شكسته بخواند و بعد بفهمد كه هشت فرسخ نبوده، باید آنرا چهار ركعتی بجا آورد و اگر وقت گذشته قضا نماید.
مسأله 1286 ـ كسی كه یقین دارد از جای خود تا جائی كه قصد رفتن به آنجا را دارد هشت فرسخ نیست، یا شك دارد كه هشت فرسخ هست یا نه، چنانچه در بین راه بفهمد كه هشت فرسخ بوده، اگر چه كمی از راه باقی باشد، باید نماز را شكسته بخواند و اگر تمام خوانده دوباره شكسته بجا آورد.
مسأله 1287 ـ اگر بین دو محلی كه فاصله آنها كمتر از چهار فرسخ است، چند مرتبه رفت و آمد كند، اگر چه روی هم رفته هشت فرسخ شود، باید نماز را تمام بخواند.
مسأله 1288 ـ اگر محلی دو راه داشته باشد، یك راه آن كمتر از هشت فرسخ و راه دیگر آن هشت فرسخ یا بیشتر باشد، چنانچه انسان از راهی كه هشت فرسخ است به آنجا برود، باید نماز را شكسته بخواند، و اگر از راهی كه هشت فرسخ نیست برود، باید تمام بخواند.
مسأله 1289 ـ اگر شهر دیوار دارد، باید ابتدای هشت فرسخ را از دیوار شهر حساب كند، و اگر دیوار ندارد، باید از خانه های آخر شهر حساب نماید.
شرط دوم ـ آنكه از اول مسافرت قصد هشت فرسخ را داشته باشد، پس اگر به جائی كه كمتر از هشت فرسخ است مسافرت كند و بعد از رسیدن به آنجا قصد كند جائی برود كه با مقداری كه آمده هشت فرسخ شود، چون از اول قصد هشت فرسخ را نداشته، باید نماز را تمام بخواند ولی اگر بخواهد از آنجا هشت فرسخ برود، یا چهار فرسخ برود و همان روز یا شب آن یا روز دیگر به وطنش یا به جائی كه می خواهد ده روز بماند برگردد، باید نماز را شكسته بخواند.
مسأله 1290 ـ كسی كه نمی داند سفرش چند فرسخ است، مثلاًبرای پیدا كردن گمشده ای مسافرت می كند و نمی داند كه چه مقدار باید برود تا آنرا پیدا كند، باید نماز را تمام بخواند. ولی در برگشتن چنانچه تا وطنش یا جائی كه می خواهد ده روز در آنجا بماند، هشت فرسخ یا بیشتر باشد، باید نماز را شكسته بخواند. و نیز اگر در بین رفتن قصد كند كه چهار فرسخ برود و همان روز یا شب آن یا بعد از چند روز دیگر برگردد، چنانچه رفتن و برگشتن هشت فرسخ شود، باید نماز را شكسته بخواند.
مسأله 1291 ـ مسافر در صورتی باید نماز را شكسته بخواند كه تصمیم داشته باشد هشت فرسخ برود، پس كسی كه از شهر بیرون می رود و مثلاً قصدش این است كه اگر رفیق پیدا كند، سفر هشت فرسخی برود، چنانچه اطمینان دارد كه رفیق پیدا می كند، باید نماز را شكسته بخواند و اگر اطمینان ندارد، باید تمام بخواند.
مسأله 1292 ـ كسی كه قصد هشت فرسخ دارد، اگر چه در هر روز مقدار كمی راه برود وقتی به جائی برسد كه دیوار شهر را نبیند و اذان آنرا نشنود، باید نماز را شكسته بخواند. ولی اگر در هر روز مقدار خیلی كمی راه برود كه نگویند مسافر است، باید نمازش را تمام بخواند و احتیاط مستحب آنست كه هم شكسته و هم تمام بخواند.
مسأله 1293 ـ كسی كه در سفر به اختیار دیگری است، مانند نوكری كه با آقای خود مسافرت می كند، چنانچه بداند سفر او هشت فرسخ است، باید نماز را شكسته بخواند و اگر نداند بنابر احتیاط واجب باید از او بپرسد، كه اگر سفر او هشت فرسخ باشد، نماز را شكسته بجا آورد.
مسأله 1294 ـ كسی كه در سفر به اختیار دیگری است، اگر بداند یا گمان داشته باشد كه پیش از رسیدن به چهار فرسخ از او جدا می شود، باید نماز را تمام بخواند.
مسأله 1295 ـ كسی كه در سفر به اختیار دیگریست، اگر شك دارد كه پیش از رسیدن به چهار فرسخ از او جدا می شود یا نه، باید نماز را تمام بخواند. ولی اگر شك او از اینجهت است كه احتمال می دهد مانعی برای سفر او پیش آید، چنانچه احتمال او در نظر مردم بجا نباشد، باید نماز را شكسته بخواند.
شرط سوم ـ آنكه در بین راه از قصد خود برنگردد، پس اگر پیش از رسیدن به چهار فرسخ از قصد خود برگردد، یا مردد شود، باید نماز را تمام بخواند.
مسأله 1296 ـ اگر بعد از رسیدن به چهار فرسخ از مسافرت منصرف شود، چنانچه تصمیم داشته باشد كه همانجا بماند یا بعد از ده روز برگردد یا در برگشتن و ماندن مردد باشد، باید نماز را تمام بخواند.
مسأله 1297 ـ اگر بعد از رسیدن به چهار فرسخ از مسافرت منصرف شود و تصمیم داشته باشد كه همان روز یا شب آن برگردد، باید نماز را شكسته بخواند بلكه اگر بعد از چند روز هم برگردد باید شكسته بخواند.
مسأله 1298 ـ اگر برای رفتن به محلی حركت كند و بعد از رفتن مقداری از راه بخواهد جای دیگری برود، چنانچه از محل اولی كه حركت كرده تا جائی كه می خواهد برود، هشت فرسخ باشد، باید نماز را شكسته بخواند.
مسأله 1299 ـ اگر پیش از آنكه به هشت فرسخ برسد، مردد شود كه بقیه راه را برود یا نه، و در موقعی كه مردد است راه نرود و بعد تصمیم بگیرد كه بقیه راه را برود، باید تا آخر مسافرت نماز را شكسته بخواند.
مسأله 1300 ـ اگر پیش از آنكه به هشت فرسخ برسد، مردد شود كه بقیه راه را برود یا نه و در موقعی كه مردد است مقداری راه برود و بعد تصمیم بگیرد كه هشت فرسخ دیگر برود، یا چهار فرسخ برود و همان روز یا شب آن یا بعد از چند روز دیگر برگردد تا آخر مسافرت باید نماز را شكسته بخواند.
مسأله 1301 ـ اگر پیش از آنكه به هشت فرسخ برسد، مردد شود كه بقیه راه را برود یا نه، و در موقعی كه مردد است مقداری راه برود و بعد تصمیم بگیرد كه بقیه راه را برود، چنانچه باقیمانده سفر او كمتر از هشت فرسخ باشد و نخواهد همان روز یا شب آن یا بعد از چند روز دیگربرگردد باید نماز را تمام بخواند. ولی اگر راهی كه پیش از مردد شدن و راهی كه بعد از آن می رود، روی هم هشت فرسخ باشد، بنابر احتیاط واجب باید نماز را هم شكسته و هم تمام بخواند.
شرط چهارم ـ آنكه نخواهد پیش از رسیدن به هشت فرسخ از وطن خود بگذرد، یا ده روز یا بیشتر در جائی بماند، پس كسی كه می خواهد پیش از رسیدن به هشت فرسخ از وطنش بگذرد، یا ده روز در محلی بماند، باید نماز را تمام بخواند.
مسأله 1302 ـ كسی كه نمی داند پیش از رسیدن به هشت فرسخ از وطنش می گذرد یا نه، یا ده روز در محلی می ماند یا نه، باید نماز را تمام بخواند.
مسأله 1303 ـ كسی كه می خواهد پیش از رسیدن به هشت فرسخ از وطنش بگذرد، یا ده روز در محلی بماند، و نیز كسی كه مردد است كه از وطنش بگذرد یا ده روز در محلی بماند، اگر از ماندن ده روز یا گذشتن از وطن منصرف شود، باز هم باید نماز را تمام بخواند ولی اگر باقیمانده راه هشت فرسخ باشد، یا چهار فرسخ باشد و بخواهد برود و همان روز یا شب آن یا بعد از چند روز دیگر برگردد، باید نماز را شكسته بخواند.
شرط پنجم ـ آنكه برای كار حرام سفر نكند و اگر برای كار حرامی مانند دزدی سفر كند، باید نماز را تمام بخواند، و همچنین است اگر خود سفر حرام باشد، مثل آنكه برای او ضرر داشته باشد، یا زن بدون اجازه شوهر و فرزند با نهی پدر و مادر و اذیت شدن آنها سفری بروند كه بر آنان واجب نباشد، ولی اگر مثل سفر حج واجب باشد، باید نماز را شكسته بخوانند.
مسأله 1304 ـ سفری كه اسباب اذیت پدر و مادر باشد حرام است، و انسان باید در آن سفر نماز را تمام بخواند و روزه هم بگیرد.
مسأله 1305 ـ كسی كه سفر او حرام نیست و برای كار حرام هم سفر نمی كند، اگر چه در سفر، معصیتی انجام دهد، مثلاً غیبت كند یا شراب بخورد، باید نماز را شكسته بخواند.
مسأله 1306 ـ اگر مخصوصاً برای آنكه كار واجبی را ترك كند، مسافرت نماید نمازش تمام است. پس كسی كه بدهكار است، اگر بتواند بدهی خود را بدهد و طلبكار هم مطالبه كند، چنانچه در سفر نتواند بدهی خود را بدهد و مخصوصاً برای فرار از دادن قرض مسافرت نماید، باید نماز را تمام بخواند ولی اگر مخصوصاً برای ترك واجب مسافرت نكند، باید نماز را شكسته بخواند و احتیاط مستحب آنست كه هم شكسته و هم تمام بخواند.
مسأله 1307 ـ اگر سفر او سفر حرام نباشد ولی حیوان سواری یا مركب دیگری كه سوار است غصبی باشد، یا در زمین غصبی مسافرت كند، بنا بر احتیاط واجب باید نماز را هم شكسته و هم تمام بخواند.
مسأله 1308 ـ كسی كه با ظالم مسافرت می كند اگر ناچار نباشد و مسافرت او كمك به ظالم باشد، باید نماز را تمام بخواند و اگر ناچار باشد یا مثلاً برای نجات دادن مظلومی با او مسافرت كند، نمازش شكسته است.
مسأله 1309 ـ اگر به قصد تفریح و گردش مسافرت كند، حرام نیست و باید نماز را شكسته بخواند.
مسأله 1310 ـ اگر برای لهو و خوش گذرانی به شكار رود، نمازش تمام است و چنانچه برای تهیه معاش به شكار رود نمازش شكسته است و همچنین اگر برای كسب و زیاد كردن مال برود، ولی احتیاط مستحب آنست كه نماز را هم شكسته و هم تمام بخواند، ولی باید روزه نگیرد.
مسأله 1311 ـ كسی كه برای معصیت سفر كرده، موقعی كه از سفر برمی گردد اگر توبه كرده و برگشتن او هشت فرسخ باشد، باید نماز را شكسته بخواند. و همچنین اگر توبه نكرده، باید شكسته بخواند، اگر چه احتیاط مستحب آنست كه در این صورت هم شكسته و هم تمام بخواند.
مسأله 1312 ـ كسی كه سفر او سفر معصیت است، اگر در بین راه از قصد معصیت برگردد، چنانچه باقیمانده راه هشت فرسخ باشد، یا چهار فرسخ باشد و بخواهد برود و همان روز یا شب آن یا چند روز دیگر برگردد، باید نماز را شكسته بخواند.
مسأله 1313 ـ كسی كه برای معصیت سفر نكرده، اگر در بین راه قصد كند كه بقیه راه برای معصیت برود، باید نماز را تمام بخواند، ولی نمازهائی را كه شكسته خوانده صحیح است.
شرط ششم ـ آنكه از صحرا نشینهائی نباشد كه در بیابانها گردش می كنند و هر جا آب و خوراك برای خود و حشمشان پیدا كنند، می مانند و بعد از چندی به جای دیگر می روند، و صحرا نشینها در این مسافرتها باید نماز را تمام بخوانند.
مسأله 1314 ـ اگر یكی از صحرا نشینها برای پیدا كردن منزل و چراگاه حیواناتشان سفر كند چنانچه سفر او هشت فرسخ باشد، احتیاط واجب آنست كه هم شكسته و هم تمام بخواند اگر لوازم زندگی با او نباشد والا بنابر اقوی باید تمام بخواند.
مسأله 1315 ـ اگر صحرا نشین برای زیارت یا حج یا تجارت و مانند اینها مسافرت كند، باید نماز را شكسته بخواند.
شرط هفتم ـ آنكه شغل او مسافرت نباشدبنا بر این شتر دارو راننده و چوبدار و كشتیبان و مانند اینها، اگر چه برای بردن اثاثیه منزل خود مسافرت كنند، در غیر سفر اول باید نماز را تمام بخوانند. ولی در سفر اول اگر چه طول بكشد، نمازشان شكسته است.
مسأله 1316 ـ كسی كه شغلش مسافرت است اگر برای كار دیگری مثلاً برای زیارت یا حج مسافرت كند، باید نماز را شكسته بخواند ولی اگر مثلاً شوفر، اتومبیل خود را برای زیارت كرایه بدهد و در ضمن، خودش هم زیارت كند، باید نماز را تمام بخواند.
مسأله 1317 ـ حمله دار یعنی كسی كه برای رساندن حاجیها به مكه مسافرت می كند، چنانچه شغلش مسافرت باشد، باید نماز را تمام بخواند و اگر شغلش مسافرت نباشد، باید شكسته بخواند.
مسأله 1318 ـ كسی كه شغل او حمله داریست و حاجیها را از راه دور به مكه می برد چنانچه تمام سال یا بیشتر سال را در راه باشد، باید نمازش را تمام بخواند.
مسأله 1319 ـ كسی كه در مقداری از سال شغلش مسافرت است، مثل شوفری كه فقط در تابستان یا زمستان اتومبیل خود را كرایه می دهد، باید در سفر نماز را تمام بخواند و احتیاط مستحب آنست كه هم شكسته و هم تمام بخواند.
مسأله 1320 ـ راننده و دوره گردی كه در دو سه فرسخی شهر رفت و آمد می كند، چنانچه اتفاقاً سفر هشت فرسخی برود، باید نماز را شكسته بخواند. ولی اگر مردم بگویند شغل او مسافرت است، در صورتی كه سفر هشت فرسخی برود، بنابر احتیاط واجب باید نماز را هم شكسته و هم تمام بخواند.
مسأله 1321 ـ كسی كه شغلش مسافرت است اگر ده روز یا بیشتر در وطن خود بماند، چه از اول قصد ماندن ده روز را داشته باشد و چه بدون قصد بماند باید در سفر اولی كه بعد از ده روز می رود نماز را شكسته بخواند ولكن در غیر چاروادار(مُكاری) احوط وجوبی جمع است.
مسأله 1322 ـ كسی كه شغلش مسافرت است، اگر در غیر وطن خود ده روز بماند، چنانچه از اول قصد ماندن ده روز را داشته، در سفر اولی كه بعد از ده روز می رود، باید نماز را شكسته بخواند ولكن در غیر چار وادار(مُكاری) احوط وجوبی جمع است. و اگر از اول قصد ماندن ده روز را نداشته، باید در سفر اول تمام بخواند. و احتیاط مستحب آنست كه هم شكسته و هم تمام بخواند.
مسأله 1323 ـ كسی كه شغلش مسافرت است، اگر شك كند كه در وطن خود یا جای دیگر ده روز مانده یا نه، باید نماز را تمام بخواند.
مسأله 1324 ـ كسی كه در شهرها سیاحت می كند و برای خود وطنی اختیار نكرده، باید نماز را تمام بخواند.
مسأله 1325 ـ كسی كه شغلش مسافرت نیست، اگر مثلاً در شهری یا در دهی جنسی دارد كه برای حمل آن مسافرتهای پی درپی می كند، باید نماز را شكسته بخواند.
مسأله 1326 ـ كسی كه از وطنش صرف نظر كرده و می خواهد وطن دیگری برای خود اختیار كند، اگر شغلش مسافرت نباشد و عنوان دیگری هم از عناوینی كه موجب تمام نماز می شود بر او صادق نباشد، باید در مسافرت نماز را شكسته بخواند.
شرط هشتم ـ آنكه به حد ترخص برسد، یعنی از وطنش و همچنین بنابر احتیاط واجب از جائی كه قصد كرده ده روز در آنجا بماند،به قدری دور شود كه دیوار شهر را نبیند و صدای اذان آنرا نشنود. ولی باید در هوا غبار یا چیز دیگری نباشد كه از دیدن دیوار و شنیدن اذان جلوگیری كند و لازم نیست به قدری دور شود كه مناره ها و گنبدها را نبیند، یا دیوارها هیچ پیدا نباشد، بلكه همینقدر كه دیوارها كاملاً معلوم نباشد، كافی است.
مسأله 1327 ـ كسی كه به سفر می رود اگر به جائی برسد كه صدای اذان را نشنود ولی دیوار شهر را ببیند، یا دیوارها را نبیند و صدای اذان را بشنود، چنانچه بخواهد در آنجا نماز بخواند، بنابر احتیاط واجب باید هم شكسته و هم تمام بخواند.
مسأله 1328 ـ مسافری كه به وطنش برمی گردد، وقتی دیوار وطن خود را ببیند و صدای اذان آنرا بشنود، باید نماز را تمام بخواند. و اما مسافری كه می خواهد ده روز در محلی بماند وقتی دیوار آنجا را ببیند و صدای اذانش را بشنود بنابر احتیاط واجب باید نماز را هم شكسته و هم تمام بخواند و یا نمازش را تأخیر بیندازد تا به منزل برسد.
مسأله 1329 ـ هر گاه شهر در بلندی باشد كه از دور دیده شود، یا به قدری گود باشد كه اگر انسان كمی دور شود دیوار آنرا نبیند، كسی كه از آن شهر مسافرت می كند، وقتی به اندازه ای دور شود كه اگر آن شهر در زمین هموار بود، دیوارش از آنجا دیده نمی شد، باید نماز خود را شكسته بخواند، و نیز اگر پستی و بلندی خانه بیشتر از معمول باشد، باید ملاحظه معمول بنماید.
مسأله 1330 ـ اگر از محلی مسافرت كند كه خانه و دیوار ندارد وقتی به جائی برسد كه اگر آن محل دیوار داشت از آنجا دیده نمی شد، باید نماز را شكسته بخواند.
مسأله 1331 ـ اگر به قدری دور شود كه نداند صدائی را كه می شنود صدای اذان است یا صدای دیگر نماز را شكسته بخواند و بنابر احتیاط مستحب باید نماز را هم شكسته و هم تمام بخواند. ولی اگر بفهمد اذان می گویند و كلمات آنرا تشخیص ندهد، باید تمام بخواند.
مسأله 1332 ـ اگر به قدری دور شود كه اذان خانه ها را نشنود ولی اذان شهر را كه معمولاً در جای بلند می گویند بشنود، نباید نماز را شكسته بخواند.
مسأله 1333 ـ اگر به جائی برسد كه اذان شهر را كه معمولاً در جای بلند می گویند نشنود ولی اذانی را كه در جای خیلی بلند می گویند بشنود، باید نماز را شكسته بخواند.
مسأله 1334 ـ اگر چشم یا گوش او یا صدای اذان غیر معمولی باشد، در محلی باید نماز را شكسته بخواند كه چشم متوسط دیوار خانه ها را نبیند و گوش متوسط صدای اذان معمولی را نشنود.
مسأله 1335 ـ اگر موقعی كه سفر می رود شك كند كه به حد ترخص یعنی جائی كه اذان را نشنود و دیوار را نبیند رسیده یا نه، باید نماز را تمام بخواند. و در موقع برگشتن، اگر شك كند كه به حد ترخص رسیده یا نه، باید شكسته بخواند. به شرط آنكه نماز در رفتن و برگشتن در یك جا نباشد.
مسأله 1336 ـ مسافری كه در سفر از وطن خود عبور می كند وقتی به جائی برسد كه دیوار وطن خود را ببیند و صدای اذان آنرا بشنود، باید نماز را تمام بخواند.
مسأله 1337 ـ مسافری كه در بین مسافرت به وطنش رسیده تا وقتی در آنجا هست باید نماز را تمام بخواند. ولی اگر بخواهد از آنجا هشت فرسخ برود، یا چهار فرسخ برود و همان روز یا شب آن یا چند روز دیگر برگردد. وقتی به جائی برسد كه دیوار وطن را نبیند و صدای اذان آنرا نشنود، باید نماز را شكسته بخواند.
مسأله 1338 ـ محلی را كه انسان برای اقامت و زندگی خود اختیار كرده وطن اوست، چه در آنجا به دنیا آمده و وطن پدر و مادرش باشد، یا خودش آنجا را برای زندگی اختیار كرده باشد و در نظر مردم وطن او محسوب گردد.
مسأله 1339 ـ اگر قصد دارد در محلی كه وطن اصلی اش نیست مدتی بماند و بعد به جای دیگر رود، آنجا وطن او حساب نمی شود.
مسأله 1340 ـ جائی را كه انسان قصد دارد مدت زیادی بماند مثلاً سی سال یا بیشتر اگر چه دور نیست اینجا وطن عرفی او باشد، ولكن مع ذلك اگر مسافرتی برای او پیش آید و دوباره به همان جا بر گردد تا مادامی كه قصد اقامه نكرده بنابر احتیاط واجب باید نمازش را هم تمام و هم شكسته بخواند.
مسأله 1341 ـ كسی كه در دو محل زندگی می كند، مثلاً شش ماه در شهری و شش ماه در شهر دیگری می ماند، هر دو وطن اوست و نیز اگر بیشتر از دو محل را برای زندگی خود اختیار كرده باشد، همه آنها وطن او حساب می شوند.
مسأله 1342 ـ كسی كه در محلی ملك دارد، اگر موقعی كه آن ملك را دارد شش ماه بقصد توطن در آنجا بماند، تا وقتی كه آن ملك، مال اوست هر وقت در مسافرت به آنجا برسد، باید نماز را تمام بخواند تا مادامی كه از آنجا صرف نظر نكرده و اما اگر صرف نظر كرده باشد باید نمازش را شكسته بخواند و احتیاط مستحب آنست كه نمازش را هم تمام و هم شكسته بخواند.
مسأله 1343 ـ اگر به جائی برسد كه وطن او بوده و از آنجا صرف نظر كرده، نباید نماز را تمام بخواند، اگر چه وطن دیگری هم برای خود اختیار نكرده باشد.
مسأله 1344 ـ مسافری كه قصد دارد ده روز پشت سر هم در محل بماند، یا می داند كه بدون اختیار ده روز در محلی می ماند، در آن محل باید نماز را تمام بخواند.
مسأله 1345 ـ مسافری كه می خواهد ده روز در محلی بماند، لازم نیست قصد ماندن شب اول یا شب یازدهم را داشته باشد، و همین كه قصد كند از اذان صبح روز اول تا غروب روز دهم بماند، باید نماز را تمام بخواند. و همچنین اگر مثلاً قصدش این باشد كه از ظهر روز اول تا ظهر روز یازدهم بماند، واجب نیست كه نماز را هم شكسته و هم تمام بخواند، بلكه تمام خواندن كفایت می كند.
مسأله 1346 ـ مسافری كه می خواهد ده روز در محلی بماند در صورتی باید نماز را تمام بخواند كه بخواهد تمام ده روز را در یكجا بماند پس اگر بخواهد مثلاً ده روز در نجف و كوفه بماند، باید نماز را شكسته بخواند.
مسأله 1347 ـ مسافری كه می خواهد ده روز در محلی بماند، اگر از اول قصد داشته باشد كه در بین ده روز به اطراف آنجا برودتا كمتر از مسافت اگر چند ساعتی بیش معطل نشود ضرر به اقامه ندارد و باید نمازش را تمام بخواند.
مسأله 1348 ـ مسافری كه تصمیم ندارد ده روز در محلی بماند مثلاً قصدش این است كه اگر رفیقش بیاید یا منزل خوبی پیدا كند ده روز بماند، باید نماز را شكسته بخواند.
مسأله 1349 ـ كسی كه تصمیم دارد، ده روز در محلی بماند، اگر چه احتمال بدهد كه برای ماندن او مانعی برسد، باید نماز را تمام بخواند، این در صورتی است كه احتمالی كه می دهد عقلائی نباشد كه منافات با تصمیم بر ماندن ده روزش داشته باشد و الا باید قصر بخواند.
مسأله 1350 ـ اگر مسافر بداند كه مثلاً ده روز یا بیشتر به آخر ماه مانده و قصد كند كه تا آخر ماه در جائی بماند، باید نماز را تمام بخواند، ولی اگر نداند تا آخر ماه چقدر مانده و قصد كند كه تا آخر ماه بماند باید نماز را شكسته بخواند. اگر چه از موقعی كه قصد كرده تا آخر ماه ده روز یا بیشتر باشد.
مسأله 1351 ـ اگر مسافر قصد كند ده روز در محلی بماند، چنانچه پیش از خواندن یك نماز چهار ركعتی از ماندن منصرف شود، یا مردد شود كه در آنجا بماند یا به جای دیگر برود، باید نماز را شكسته بخواند. و اگر بعد از خواندن یك نماز چهار ركعتی از ماندن منصرف شود، یا مردد شود، تا وقتی در آنجا هست باید نماز را تمام بخواند.
مسأله 1352 ـ مسافری كه قصد كرده ده روز در محلی بماند، اگر روزه بگیرد و بعد از ظهر از ماندن در آنجا منصرف شود، چنانچه یك نماز چهار ركعتی خوانده باشد روزه اش صحیح است و تا وقتی در آنجا هست باید نمازهای خود را تمام بخواند. و اگر یك نماز چهار ركعتی نخوانده باشد، روزه آن روزش صحیح است، اما نمازهای خود را باید شكسته بخواند و روزهای بعد هم نمی تواند روزه بگیرد.
مسأله 1353 ـ مسافری كه قصد كرده ده روز در محلی بماند، اگر از ماندن منصرف شود و شك كند پیش از آنكه از قصد ماندن برگردد، یك نماز چهار ركعتی خوانده یا نه، باید نمازهای خود را شكسته بخواند.
مسأله 1354 ـ اگر مسافر به نیت اینكه نماز را شكسته بخواند، مشغول نماز شود و در بین نماز تصمیم بگیرد كه ده روز یا بیشتر بماند، باید نماز را چهار ركعتی تمام نماید.
مسأله 1355 ـ مسافری كه قصد كرده ده روز در محلی بماند اگر در بین نماز چهار ركعتی از قصد خود برگردد، چنانچه داخل ركوع ركعت سوم نشده، باید نماز را دو ركعتی تمام نماید و بقیه نمازهای خود را شكسته بخواند. و اگر به ركوع ركعت سوم رفته، بنابر احتیاط واجب باید نماز را چهار ركعتی تمام كند و دوباره شكسته بخواند، و تا در آنجا هست نمازهایش را هم تمام و هم شكسته بجا آورد.
مسأله 1356 ـ مسافری كه قصد كرده ده روز در محلی بماند، اگر بیشتر از ده روز در آنجا بماند، تا وقتی مسافرت نكرده، باید نمازش را تمام بخواند، و لازم نیست دوباره قصد ماندن ده روز كند.
مسأله 1357 ـ مسافری كه قصد كرده ده روز در محلی بماند، باید روزه واجب را بگیرد و می تواند روزه مستحبی را هم بجا آورد، و نماز جمعه و نافله ظهر و عصر و عشا را هم بخواند.
مسأله 1358 ـ مسافری كه قصد كرده ده روز در محلی بماند، اگر بعد از خواندن یك نماز چهار ركعتی بخواهد به جائی كه كمتر از چهار فرسخ است برود و برگردد و دوباره در جای اول خود ده روز بماند، از وقتی كه می رود تا برمی گردد و بعد از برگشتن، باید نماز را تمام بخواند ولی اگر نخواهد بعد از برگشتن، ده روز بماند در موقع رفتن به جائی كه كمتر از چهار فرسخ است و در مدتی كه آنجا می ماند و در موقع برگشتن و بعد از آنكه بر گشت بنابر اقوی باید نمازش را تمام بخواند و احتیاط مستحب آنست كه هم تمام و هم شكسته بخواند خصوصاًدر برگشتن و محل اقامت، این در صورتی است كه قصد مسافرت نكرده باشد و اما اگرقصد مسافرت كرده باشد باید در رفتن به جائی كه قصد دارد و در مدتی كه آنجا می ماند و در موقع برگشتن و بعد از آنكه برگشت نمازش را شكسته بخواند.
مسأله 1359 ـ مسافری كه قصد كرده ده روز در محلی بماند، اگر بعد از خواندن یك نماز چهار ركعتی بخواهد به جای دیگری كه كمتر از هشت فرسخ است برود و ده روز در آنجا بماندباید در رفتن و در محلی كه قصد ماندن ده روز دارد،نمازهای خود راتمام بخواند، ولی اگر محلی كه می خواهد برود هشت فرسخ یا بیشتر باشد و نخواهد ده روزدر آنجا بماند، باید موقع رفتن و مدتی كه در آنجا می ماند نمازهای خود راشكسته بخواند.
مسأله 1360 ـ مسافری قصد كرده ده روز در محلی بماند اگر بعد از خواندن یك نماز چهار ركعتی بخواهد به جائی كه كمتر از چهار فرسخ است برود چنانچه مردد باشد كه به محل اولش برگرددیا نه، یا بكلی از برگشتن به آنجا غافل باشد، یا بخواهد برگردد ولی مردد باشد كه ده روز در آنجا بماند یا نه، یا آنكه از ده روز ماندن در آنجا و مسافرت از آنجا غافل باشد، باید از وقتی كه می رود تا برمی گردد و بعد از برگشتن، نمازهای خود را تمام بخواند.
مسأله 1361 ـ اگر بخیال اینكه رفقایش می خواهند ده روز در محلی بمانند، قصد كند كه ده روز در آنجا بماند، و بعد از خواندن یك نماز چهار ركعتی بفهمد كه آنها قصد نكرده اند، اگر چه خودش هم از ماندن منصرف شود، تا مدتی كه در آنجا هست، باید نماز را تمام بخواند.
مسأله 1362 ـ اگر مسافر بعد از رسیدن به چهار فرسخ سی روز در محلی بماند و در تمام سی روز در رفتن و ماندن مردد باشد بعد از گذشتن سی روز اگر چه مقدار كمی در آنجا بماند باید نماز را تمام بخواند ولی اگر پیش از رسیدن به چهار فرسخ در رفتن بقیه راه مردد شود، از وقتی كه مردد شود، باید نماز را تمام بخواند.
مسأله 1363 ـ مسافری كه می خواهد نه روز یا كمتر در محلی بماند، اگر بعد از آنكه نه روز یا كمتر در آنجا ماند، بخواهد دوباره نه روز دیگر یا كمتر بماند و همینطور تا سی روز، روز سیویكم باید نماز را تمام بخواند.
مسأله 1364 ـ مسافری كه سی روز مردد بود، در صورتی باید نماز را تمام بخواند كه سی روز را در یكجا بماند، پس اگر مقداری از آنرا در جائی و مقداری را در جای دیگر بماند، بعد از سی روز هم باید نماز را شكسته بخواند.
شرط اول: آنكه سفر او كمتر از هشت فرسخ شرعی نباشد و فرسخ شرعی تقریباً پنج كیلومتر و نیم است.
مسأله 1281 ـ كسی كه رفتن و برگشتن او هشت فرسخ است، اگر در یك شب و یك روز یا به فاصله كمتر از ده روز برود و برگردد مثلاً اگر روز برود و همان روز یا شب آن برگردد، چنانچه رفتن او كمتر از چهار فرسخ نباشد و همچنین برگشتن او، باید نماز را شكسته بخواند. ولی اگر رفتن سه فرسخ و برگشتن پنج فرسخ باشد یا به عكس اظهر آنست كه باید تمام بخواند اگر چه در هر دو صورت ترك احتیاط به جمع بین شكسته و تمام سزاوار نیست.
مسأله 1282 ـ اگر رفتن و برگشتن هشت فرسخ باشد، ولی روزی كه می رود، همان روز یا شب آن یا بعد از چند روز دیگر برنگردد مثلاً امروز برود و فردا و یا بعد از چند روز برگردد، نماز را شكسته بخواند و روزه را هم نگیرد، بلكه قضای آنرا بجا آورد.
مسأله 1283 ـ اگر سفر مختصری از هشت فرسخ كمتر باشد، یا انسان نداند كه سفر او هشت فرسخ است یا نه، نباید نماز را شكسته بخواند. و چنانچه شك كند كه سفر او هشت فرسخ است یا نه در صورتی كه تحقیق كردن برایش مشقت دارد، باید نمازش را تمام بخواند و اگر مشقت ندارد، بنابر احتیاط واجب باید تحقیق كند كه اگر دو عادل بگویند، یا بین مردم معروف باشد به طوری كه سبب اطمینان شود كه سفر او هشت فرسخ است، نماز را شكسته بخواند.
مسأله 1284 ـ اگر یك عادل خبر دهد كه سفر انسان هشت فرسخ است، بنابر احتیاط واجب باید نماز را هم شكسته و هم تمام بخواند، و روزه بگیرد و قضای آنرا هم بجا آورد.
مسأله 1285 ـ كسی كه یقین دارد سفر او هشت فرسخ است، اگر نماز را شكسته بخواند و بعد بفهمد كه هشت فرسخ نبوده، باید آنرا چهار ركعتی بجا آورد و اگر وقت گذشته قضا نماید.
مسأله 1286 ـ كسی كه یقین دارد از جای خود تا جائی كه قصد رفتن به آنجا را دارد هشت فرسخ نیست، یا شك دارد كه هشت فرسخ هست یا نه، چنانچه در بین راه بفهمد كه هشت فرسخ بوده، اگر چه كمی از راه باقی باشد، باید نماز را شكسته بخواند و اگر تمام خوانده دوباره شكسته بجا آورد.
مسأله 1287 ـ اگر بین دو محلی كه فاصله آنها كمتر از چهار فرسخ است، چند مرتبه رفت و آمد كند، اگر چه روی هم رفته هشت فرسخ شود، باید نماز را تمام بخواند.
مسأله 1288 ـ اگر محلی دو راه داشته باشد، یك راه آن كمتر از هشت فرسخ و راه دیگر آن هشت فرسخ یا بیشتر باشد، چنانچه انسان از راهی كه هشت فرسخ است به آنجا برود، باید نماز را شكسته بخواند، و اگر از راهی كه هشت فرسخ نیست برود، باید تمام بخواند.
مسأله 1289 ـ اگر شهر دیوار دارد، باید ابتدای هشت فرسخ را از دیوار شهر حساب كند، و اگر دیوار ندارد، باید از خانه های آخر شهر حساب نماید.
شرط دوم ـ آنكه از اول مسافرت قصد هشت فرسخ را داشته باشد، پس اگر به جائی كه كمتر از هشت فرسخ است مسافرت كند و بعد از رسیدن به آنجا قصد كند جائی برود كه با مقداری كه آمده هشت فرسخ شود، چون از اول قصد هشت فرسخ را نداشته، باید نماز را تمام بخواند ولی اگر بخواهد از آنجا هشت فرسخ برود، یا چهار فرسخ برود و همان روز یا شب آن یا روز دیگر به وطنش یا به جائی كه می خواهد ده روز بماند برگردد، باید نماز را شكسته بخواند.
مسأله 1290 ـ كسی كه نمی داند سفرش چند فرسخ است، مثلاًبرای پیدا كردن گمشده ای مسافرت می كند و نمی داند كه چه مقدار باید برود تا آنرا پیدا كند، باید نماز را تمام بخواند. ولی در برگشتن چنانچه تا وطنش یا جائی كه می خواهد ده روز در آنجا بماند، هشت فرسخ یا بیشتر باشد، باید نماز را شكسته بخواند. و نیز اگر در بین رفتن قصد كند كه چهار فرسخ برود و همان روز یا شب آن یا بعد از چند روز دیگر برگردد، چنانچه رفتن و برگشتن هشت فرسخ شود، باید نماز را شكسته بخواند.
مسأله 1291 ـ مسافر در صورتی باید نماز را شكسته بخواند كه تصمیم داشته باشد هشت فرسخ برود، پس كسی كه از شهر بیرون می رود و مثلاً قصدش این است كه اگر رفیق پیدا كند، سفر هشت فرسخی برود، چنانچه اطمینان دارد كه رفیق پیدا می كند، باید نماز را شكسته بخواند و اگر اطمینان ندارد، باید تمام بخواند.
مسأله 1292 ـ كسی كه قصد هشت فرسخ دارد، اگر چه در هر روز مقدار كمی راه برود وقتی به جائی برسد كه دیوار شهر را نبیند و اذان آنرا نشنود، باید نماز را شكسته بخواند. ولی اگر در هر روز مقدار خیلی كمی راه برود كه نگویند مسافر است، باید نمازش را تمام بخواند و احتیاط مستحب آنست كه هم شكسته و هم تمام بخواند.
مسأله 1293 ـ كسی كه در سفر به اختیار دیگری است، مانند نوكری كه با آقای خود مسافرت می كند، چنانچه بداند سفر او هشت فرسخ است، باید نماز را شكسته بخواند و اگر نداند بنابر احتیاط واجب باید از او بپرسد، كه اگر سفر او هشت فرسخ باشد، نماز را شكسته بجا آورد.
مسأله 1294 ـ كسی كه در سفر به اختیار دیگری است، اگر بداند یا گمان داشته باشد كه پیش از رسیدن به چهار فرسخ از او جدا می شود، باید نماز را تمام بخواند.
مسأله 1295 ـ كسی كه در سفر به اختیار دیگریست، اگر شك دارد كه پیش از رسیدن به چهار فرسخ از او جدا می شود یا نه، باید نماز را تمام بخواند. ولی اگر شك او از اینجهت است كه احتمال می دهد مانعی برای سفر او پیش آید، چنانچه احتمال او در نظر مردم بجا نباشد، باید نماز را شكسته بخواند.
شرط سوم ـ آنكه در بین راه از قصد خود برنگردد، پس اگر پیش از رسیدن به چهار فرسخ از قصد خود برگردد، یا مردد شود، باید نماز را تمام بخواند.
مسأله 1296 ـ اگر بعد از رسیدن به چهار فرسخ از مسافرت منصرف شود، چنانچه تصمیم داشته باشد كه همانجا بماند یا بعد از ده روز برگردد یا در برگشتن و ماندن مردد باشد، باید نماز را تمام بخواند.
مسأله 1297 ـ اگر بعد از رسیدن به چهار فرسخ از مسافرت منصرف شود و تصمیم داشته باشد كه همان روز یا شب آن برگردد، باید نماز را شكسته بخواند بلكه اگر بعد از چند روز هم برگردد باید شكسته بخواند.
مسأله 1298 ـ اگر برای رفتن به محلی حركت كند و بعد از رفتن مقداری از راه بخواهد جای دیگری برود، چنانچه از محل اولی كه حركت كرده تا جائی كه می خواهد برود، هشت فرسخ باشد، باید نماز را شكسته بخواند.
مسأله 1299 ـ اگر پیش از آنكه به هشت فرسخ برسد، مردد شود كه بقیه راه را برود یا نه، و در موقعی كه مردد است راه نرود و بعد تصمیم بگیرد كه بقیه راه را برود، باید تا آخر مسافرت نماز را شكسته بخواند.
مسأله 1300 ـ اگر پیش از آنكه به هشت فرسخ برسد، مردد شود كه بقیه راه را برود یا نه و در موقعی كه مردد است مقداری راه برود و بعد تصمیم بگیرد كه هشت فرسخ دیگر برود، یا چهار فرسخ برود و همان روز یا شب آن یا بعد از چند روز دیگر برگردد تا آخر مسافرت باید نماز را شكسته بخواند.
مسأله 1301 ـ اگر پیش از آنكه به هشت فرسخ برسد، مردد شود كه بقیه راه را برود یا نه، و در موقعی كه مردد است مقداری راه برود و بعد تصمیم بگیرد كه بقیه راه را برود، چنانچه باقیمانده سفر او كمتر از هشت فرسخ باشد و نخواهد همان روز یا شب آن یا بعد از چند روز دیگربرگردد باید نماز را تمام بخواند. ولی اگر راهی كه پیش از مردد شدن و راهی كه بعد از آن می رود، روی هم هشت فرسخ باشد، بنابر احتیاط واجب باید نماز را هم شكسته و هم تمام بخواند.
شرط چهارم ـ آنكه نخواهد پیش از رسیدن به هشت فرسخ از وطن خود بگذرد، یا ده روز یا بیشتر در جائی بماند، پس كسی كه می خواهد پیش از رسیدن به هشت فرسخ از وطنش بگذرد، یا ده روز در محلی بماند، باید نماز را تمام بخواند.
مسأله 1302 ـ كسی كه نمی داند پیش از رسیدن به هشت فرسخ از وطنش می گذرد یا نه، یا ده روز در محلی می ماند یا نه، باید نماز را تمام بخواند.
مسأله 1303 ـ كسی كه می خواهد پیش از رسیدن به هشت فرسخ از وطنش بگذرد، یا ده روز در محلی بماند، و نیز كسی كه مردد است كه از وطنش بگذرد یا ده روز در محلی بماند، اگر از ماندن ده روز یا گذشتن از وطن منصرف شود، باز هم باید نماز را تمام بخواند ولی اگر باقیمانده راه هشت فرسخ باشد، یا چهار فرسخ باشد و بخواهد برود و همان روز یا شب آن یا بعد از چند روز دیگر برگردد، باید نماز را شكسته بخواند.
شرط پنجم ـ آنكه برای كار حرام سفر نكند و اگر برای كار حرامی مانند دزدی سفر كند، باید نماز را تمام بخواند، و همچنین است اگر خود سفر حرام باشد، مثل آنكه برای او ضرر داشته باشد، یا زن بدون اجازه شوهر و فرزند با نهی پدر و مادر و اذیت شدن آنها سفری بروند كه بر آنان واجب نباشد، ولی اگر مثل سفر حج واجب باشد، باید نماز را شكسته بخوانند.
مسأله 1304 ـ سفری كه اسباب اذیت پدر و مادر باشد حرام است، و انسان باید در آن سفر نماز را تمام بخواند و روزه هم بگیرد.
مسأله 1305 ـ كسی كه سفر او حرام نیست و برای كار حرام هم سفر نمی كند، اگر چه در سفر، معصیتی انجام دهد، مثلاً غیبت كند یا شراب بخورد، باید نماز را شكسته بخواند.
مسأله 1306 ـ اگر مخصوصاً برای آنكه كار واجبی را ترك كند، مسافرت نماید نمازش تمام است. پس كسی كه بدهكار است، اگر بتواند بدهی خود را بدهد و طلبكار هم مطالبه كند، چنانچه در سفر نتواند بدهی خود را بدهد و مخصوصاً برای فرار از دادن قرض مسافرت نماید، باید نماز را تمام بخواند ولی اگر مخصوصاً برای ترك واجب مسافرت نكند، باید نماز را شكسته بخواند و احتیاط مستحب آنست كه هم شكسته و هم تمام بخواند.
مسأله 1307 ـ اگر سفر او سفر حرام نباشد ولی حیوان سواری یا مركب دیگری كه سوار است غصبی باشد، یا در زمین غصبی مسافرت كند، بنا بر احتیاط واجب باید نماز را هم شكسته و هم تمام بخواند.
مسأله 1308 ـ كسی كه با ظالم مسافرت می كند اگر ناچار نباشد و مسافرت او كمك به ظالم باشد، باید نماز را تمام بخواند و اگر ناچار باشد یا مثلاً برای نجات دادن مظلومی با او مسافرت كند، نمازش شكسته است.
مسأله 1309 ـ اگر به قصد تفریح و گردش مسافرت كند، حرام نیست و باید نماز را شكسته بخواند.
مسأله 1310 ـ اگر برای لهو و خوش گذرانی به شكار رود، نمازش تمام است و چنانچه برای تهیه معاش به شكار رود نمازش شكسته است و همچنین اگر برای كسب و زیاد كردن مال برود، ولی احتیاط مستحب آنست كه نماز را هم شكسته و هم تمام بخواند، ولی باید روزه نگیرد.
مسأله 1311 ـ كسی كه برای معصیت سفر كرده، موقعی كه از سفر برمی گردد اگر توبه كرده و برگشتن او هشت فرسخ باشد، باید نماز را شكسته بخواند. و همچنین اگر توبه نكرده، باید شكسته بخواند، اگر چه احتیاط مستحب آنست كه در این صورت هم شكسته و هم تمام بخواند.
مسأله 1312 ـ كسی كه سفر او سفر معصیت است، اگر در بین راه از قصد معصیت برگردد، چنانچه باقیمانده راه هشت فرسخ باشد، یا چهار فرسخ باشد و بخواهد برود و همان روز یا شب آن یا چند روز دیگر برگردد، باید نماز را شكسته بخواند.
مسأله 1313 ـ كسی كه برای معصیت سفر نكرده، اگر در بین راه قصد كند كه بقیه راه برای معصیت برود، باید نماز را تمام بخواند، ولی نمازهائی را كه شكسته خوانده صحیح است.
شرط ششم ـ آنكه از صحرا نشینهائی نباشد كه در بیابانها گردش می كنند و هر جا آب و خوراك برای خود و حشمشان پیدا كنند، می مانند و بعد از چندی به جای دیگر می روند، و صحرا نشینها در این مسافرتها باید نماز را تمام بخوانند.
مسأله 1314 ـ اگر یكی از صحرا نشینها برای پیدا كردن منزل و چراگاه حیواناتشان سفر كند چنانچه سفر او هشت فرسخ باشد، احتیاط واجب آنست كه هم شكسته و هم تمام بخواند اگر لوازم زندگی با او نباشد والا بنابر اقوی باید تمام بخواند.
مسأله 1315 ـ اگر صحرا نشین برای زیارت یا حج یا تجارت و مانند اینها مسافرت كند، باید نماز را شكسته بخواند.
شرط هفتم ـ آنكه شغل او مسافرت نباشدبنا بر این شتر دارو راننده و چوبدار و كشتیبان و مانند اینها، اگر چه برای بردن اثاثیه منزل خود مسافرت كنند، در غیر سفر اول باید نماز را تمام بخوانند. ولی در سفر اول اگر چه طول بكشد، نمازشان شكسته است.
مسأله 1316 ـ كسی كه شغلش مسافرت است اگر برای كار دیگری مثلاً برای زیارت یا حج مسافرت كند، باید نماز را شكسته بخواند ولی اگر مثلاً شوفر، اتومبیل خود را برای زیارت كرایه بدهد و در ضمن، خودش هم زیارت كند، باید نماز را تمام بخواند.
مسأله 1317 ـ حمله دار یعنی كسی كه برای رساندن حاجیها به مكه مسافرت می كند، چنانچه شغلش مسافرت باشد، باید نماز را تمام بخواند و اگر شغلش مسافرت نباشد، باید شكسته بخواند.
مسأله 1318 ـ كسی كه شغل او حمله داریست و حاجیها را از راه دور به مكه می برد چنانچه تمام سال یا بیشتر سال را در راه باشد، باید نمازش را تمام بخواند.
مسأله 1319 ـ كسی كه در مقداری از سال شغلش مسافرت است، مثل شوفری كه فقط در تابستان یا زمستان اتومبیل خود را كرایه می دهد، باید در سفر نماز را تمام بخواند و احتیاط مستحب آنست كه هم شكسته و هم تمام بخواند.
مسأله 1320 ـ راننده و دوره گردی كه در دو سه فرسخی شهر رفت و آمد می كند، چنانچه اتفاقاً سفر هشت فرسخی برود، باید نماز را شكسته بخواند. ولی اگر مردم بگویند شغل او مسافرت است، در صورتی كه سفر هشت فرسخی برود، بنابر احتیاط واجب باید نماز را هم شكسته و هم تمام بخواند.
مسأله 1321 ـ كسی كه شغلش مسافرت است اگر ده روز یا بیشتر در وطن خود بماند، چه از اول قصد ماندن ده روز را داشته باشد و چه بدون قصد بماند باید در سفر اولی كه بعد از ده روز می رود نماز را شكسته بخواند ولكن در غیر چاروادار(مُكاری) احوط وجوبی جمع است.
مسأله 1322 ـ كسی كه شغلش مسافرت است، اگر در غیر وطن خود ده روز بماند، چنانچه از اول قصد ماندن ده روز را داشته، در سفر اولی كه بعد از ده روز می رود، باید نماز را شكسته بخواند ولكن در غیر چار وادار(مُكاری) احوط وجوبی جمع است. و اگر از اول قصد ماندن ده روز را نداشته، باید در سفر اول تمام بخواند. و احتیاط مستحب آنست كه هم شكسته و هم تمام بخواند.
مسأله 1323 ـ كسی كه شغلش مسافرت است، اگر شك كند كه در وطن خود یا جای دیگر ده روز مانده یا نه، باید نماز را تمام بخواند.
مسأله 1324 ـ كسی كه در شهرها سیاحت می كند و برای خود وطنی اختیار نكرده، باید نماز را تمام بخواند.
مسأله 1325 ـ كسی كه شغلش مسافرت نیست، اگر مثلاً در شهری یا در دهی جنسی دارد كه برای حمل آن مسافرتهای پی درپی می كند، باید نماز را شكسته بخواند.
مسأله 1326 ـ كسی كه از وطنش صرف نظر كرده و می خواهد وطن دیگری برای خود اختیار كند، اگر شغلش مسافرت نباشد و عنوان دیگری هم از عناوینی كه موجب تمام نماز می شود بر او صادق نباشد، باید در مسافرت نماز را شكسته بخواند.
شرط هشتم ـ آنكه به حد ترخص برسد، یعنی از وطنش و همچنین بنابر احتیاط واجب از جائی كه قصد كرده ده روز در آنجا بماند،به قدری دور شود كه دیوار شهر را نبیند و صدای اذان آنرا نشنود. ولی باید در هوا غبار یا چیز دیگری نباشد كه از دیدن دیوار و شنیدن اذان جلوگیری كند و لازم نیست به قدری دور شود كه مناره ها و گنبدها را نبیند، یا دیوارها هیچ پیدا نباشد، بلكه همینقدر كه دیوارها كاملاً معلوم نباشد، كافی است.
مسأله 1327 ـ كسی كه به سفر می رود اگر به جائی برسد كه صدای اذان را نشنود ولی دیوار شهر را ببیند، یا دیوارها را نبیند و صدای اذان را بشنود، چنانچه بخواهد در آنجا نماز بخواند، بنابر احتیاط واجب باید هم شكسته و هم تمام بخواند.
مسأله 1328 ـ مسافری كه به وطنش برمی گردد، وقتی دیوار وطن خود را ببیند و صدای اذان آنرا بشنود، باید نماز را تمام بخواند. و اما مسافری كه می خواهد ده روز در محلی بماند وقتی دیوار آنجا را ببیند و صدای اذانش را بشنود بنابر احتیاط واجب باید نماز را هم شكسته و هم تمام بخواند و یا نمازش را تأخیر بیندازد تا به منزل برسد.
مسأله 1329 ـ هر گاه شهر در بلندی باشد كه از دور دیده شود، یا به قدری گود باشد كه اگر انسان كمی دور شود دیوار آنرا نبیند، كسی كه از آن شهر مسافرت می كند، وقتی به اندازه ای دور شود كه اگر آن شهر در زمین هموار بود، دیوارش از آنجا دیده نمی شد، باید نماز خود را شكسته بخواند، و نیز اگر پستی و بلندی خانه بیشتر از معمول باشد، باید ملاحظه معمول بنماید.
مسأله 1330 ـ اگر از محلی مسافرت كند كه خانه و دیوار ندارد وقتی به جائی برسد كه اگر آن محل دیوار داشت از آنجا دیده نمی شد، باید نماز را شكسته بخواند.
مسأله 1331 ـ اگر به قدری دور شود كه نداند صدائی را كه می شنود صدای اذان است یا صدای دیگر نماز را شكسته بخواند و بنابر احتیاط مستحب باید نماز را هم شكسته و هم تمام بخواند. ولی اگر بفهمد اذان می گویند و كلمات آنرا تشخیص ندهد، باید تمام بخواند.
مسأله 1332 ـ اگر به قدری دور شود كه اذان خانه ها را نشنود ولی اذان شهر را كه معمولاً در جای بلند می گویند بشنود، نباید نماز را شكسته بخواند.
مسأله 1333 ـ اگر به جائی برسد كه اذان شهر را كه معمولاً در جای بلند می گویند نشنود ولی اذانی را كه در جای خیلی بلند می گویند بشنود، باید نماز را شكسته بخواند.
مسأله 1334 ـ اگر چشم یا گوش او یا صدای اذان غیر معمولی باشد، در محلی باید نماز را شكسته بخواند كه چشم متوسط دیوار خانه ها را نبیند و گوش متوسط صدای اذان معمولی را نشنود.
مسأله 1335 ـ اگر موقعی كه سفر می رود شك كند كه به حد ترخص یعنی جائی كه اذان را نشنود و دیوار را نبیند رسیده یا نه، باید نماز را تمام بخواند. و در موقع برگشتن، اگر شك كند كه به حد ترخص رسیده یا نه، باید شكسته بخواند. به شرط آنكه نماز در رفتن و برگشتن در یك جا نباشد.
مسأله 1336 ـ مسافری كه در سفر از وطن خود عبور می كند وقتی به جائی برسد كه دیوار وطن خود را ببیند و صدای اذان آنرا بشنود، باید نماز را تمام بخواند.
مسأله 1337 ـ مسافری كه در بین مسافرت به وطنش رسیده تا وقتی در آنجا هست باید نماز را تمام بخواند. ولی اگر بخواهد از آنجا هشت فرسخ برود، یا چهار فرسخ برود و همان روز یا شب آن یا چند روز دیگر برگردد. وقتی به جائی برسد كه دیوار وطن را نبیند و صدای اذان آنرا نشنود، باید نماز را شكسته بخواند.
مسأله 1338 ـ محلی را كه انسان برای اقامت و زندگی خود اختیار كرده وطن اوست، چه در آنجا به دنیا آمده و وطن پدر و مادرش باشد، یا خودش آنجا را برای زندگی اختیار كرده باشد و در نظر مردم وطن او محسوب گردد.
مسأله 1339 ـ اگر قصد دارد در محلی كه وطن اصلی اش نیست مدتی بماند و بعد به جای دیگر رود، آنجا وطن او حساب نمی شود.
مسأله 1340 ـ جائی را كه انسان قصد دارد مدت زیادی بماند مثلاً سی سال یا بیشتر اگر چه دور نیست اینجا وطن عرفی او باشد، ولكن مع ذلك اگر مسافرتی برای او پیش آید و دوباره به همان جا بر گردد تا مادامی كه قصد اقامه نكرده بنابر احتیاط واجب باید نمازش را هم تمام و هم شكسته بخواند.
مسأله 1341 ـ كسی كه در دو محل زندگی می كند، مثلاً شش ماه در شهری و شش ماه در شهر دیگری می ماند، هر دو وطن اوست و نیز اگر بیشتر از دو محل را برای زندگی خود اختیار كرده باشد، همه آنها وطن او حساب می شوند.
مسأله 1342 ـ كسی كه در محلی ملك دارد، اگر موقعی كه آن ملك را دارد شش ماه بقصد توطن در آنجا بماند، تا وقتی كه آن ملك، مال اوست هر وقت در مسافرت به آنجا برسد، باید نماز را تمام بخواند تا مادامی كه از آنجا صرف نظر نكرده و اما اگر صرف نظر كرده باشد باید نمازش را شكسته بخواند و احتیاط مستحب آنست كه نمازش را هم تمام و هم شكسته بخواند.
مسأله 1343 ـ اگر به جائی برسد كه وطن او بوده و از آنجا صرف نظر كرده، نباید نماز را تمام بخواند، اگر چه وطن دیگری هم برای خود اختیار نكرده باشد.
مسأله 1344 ـ مسافری كه قصد دارد ده روز پشت سر هم در محل بماند، یا می داند كه بدون اختیار ده روز در محلی می ماند، در آن محل باید نماز را تمام بخواند.
مسأله 1345 ـ مسافری كه می خواهد ده روز در محلی بماند، لازم نیست قصد ماندن شب اول یا شب یازدهم را داشته باشد، و همین كه قصد كند از اذان صبح روز اول تا غروب روز دهم بماند، باید نماز را تمام بخواند. و همچنین اگر مثلاً قصدش این باشد كه از ظهر روز اول تا ظهر روز یازدهم بماند، واجب نیست كه نماز را هم شكسته و هم تمام بخواند، بلكه تمام خواندن كفایت می كند.
مسأله 1346 ـ مسافری كه می خواهد ده روز در محلی بماند در صورتی باید نماز را تمام بخواند كه بخواهد تمام ده روز را در یكجا بماند پس اگر بخواهد مثلاً ده روز در نجف و كوفه بماند، باید نماز را شكسته بخواند.
مسأله 1347 ـ مسافری كه می خواهد ده روز در محلی بماند، اگر از اول قصد داشته باشد كه در بین ده روز به اطراف آنجا برودتا كمتر از مسافت اگر چند ساعتی بیش معطل نشود ضرر به اقامه ندارد و باید نمازش را تمام بخواند.
مسأله 1348 ـ مسافری كه تصمیم ندارد ده روز در محلی بماند مثلاً قصدش این است كه اگر رفیقش بیاید یا منزل خوبی پیدا كند ده روز بماند، باید نماز را شكسته بخواند.
مسأله 1349 ـ كسی كه تصمیم دارد، ده روز در محلی بماند، اگر چه احتمال بدهد كه برای ماندن او مانعی برسد، باید نماز را تمام بخواند، این در صورتی است كه احتمالی كه می دهد عقلائی نباشد كه منافات با تصمیم بر ماندن ده روزش داشته باشد و الا باید قصر بخواند.
مسأله 1350 ـ اگر مسافر بداند كه مثلاً ده روز یا بیشتر به آخر ماه مانده و قصد كند كه تا آخر ماه در جائی بماند، باید نماز را تمام بخواند، ولی اگر نداند تا آخر ماه چقدر مانده و قصد كند كه تا آخر ماه بماند باید نماز را شكسته بخواند. اگر چه از موقعی كه قصد كرده تا آخر ماه ده روز یا بیشتر باشد.
مسأله 1351 ـ اگر مسافر قصد كند ده روز در محلی بماند، چنانچه پیش از خواندن یك نماز چهار ركعتی از ماندن منصرف شود، یا مردد شود كه در آنجا بماند یا به جای دیگر برود، باید نماز را شكسته بخواند. و اگر بعد از خواندن یك نماز چهار ركعتی از ماندن منصرف شود، یا مردد شود، تا وقتی در آنجا هست باید نماز را تمام بخواند.
مسأله 1352 ـ مسافری كه قصد كرده ده روز در محلی بماند، اگر روزه بگیرد و بعد از ظهر از ماندن در آنجا منصرف شود، چنانچه یك نماز چهار ركعتی خوانده باشد روزه اش صحیح است و تا وقتی در آنجا هست باید نمازهای خود را تمام بخواند. و اگر یك نماز چهار ركعتی نخوانده باشد، روزه آن روزش صحیح است، اما نمازهای خود را باید شكسته بخواند و روزهای بعد هم نمی تواند روزه بگیرد.
مسأله 1353 ـ مسافری كه قصد كرده ده روز در محلی بماند، اگر از ماندن منصرف شود و شك كند پیش از آنكه از قصد ماندن برگردد، یك نماز چهار ركعتی خوانده یا نه، باید نمازهای خود را شكسته بخواند.
مسأله 1354 ـ اگر مسافر به نیت اینكه نماز را شكسته بخواند، مشغول نماز شود و در بین نماز تصمیم بگیرد كه ده روز یا بیشتر بماند، باید نماز را چهار ركعتی تمام نماید.
مسأله 1355 ـ مسافری كه قصد كرده ده روز در محلی بماند اگر در بین نماز چهار ركعتی از قصد خود برگردد، چنانچه داخل ركوع ركعت سوم نشده، باید نماز را دو ركعتی تمام نماید و بقیه نمازهای خود را شكسته بخواند. و اگر به ركوع ركعت سوم رفته، بنابر احتیاط واجب باید نماز را چهار ركعتی تمام كند و دوباره شكسته بخواند، و تا در آنجا هست نمازهایش را هم تمام و هم شكسته بجا آورد.
مسأله 1356 ـ مسافری كه قصد كرده ده روز در محلی بماند، اگر بیشتر از ده روز در آنجا بماند، تا وقتی مسافرت نكرده، باید نمازش را تمام بخواند، و لازم نیست دوباره قصد ماندن ده روز كند.
مسأله 1357 ـ مسافری كه قصد كرده ده روز در محلی بماند، باید روزه واجب را بگیرد و می تواند روزه مستحبی را هم بجا آورد، و نماز جمعه و نافله ظهر و عصر و عشا را هم بخواند.
مسأله 1358 ـ مسافری كه قصد كرده ده روز در محلی بماند، اگر بعد از خواندن یك نماز چهار ركعتی بخواهد به جائی كه كمتر از چهار فرسخ است برود و برگردد و دوباره در جای اول خود ده روز بماند، از وقتی كه می رود تا برمی گردد و بعد از برگشتن، باید نماز را تمام بخواند ولی اگر نخواهد بعد از برگشتن، ده روز بماند در موقع رفتن به جائی كه كمتر از چهار فرسخ است و در مدتی كه آنجا می ماند و در موقع برگشتن و بعد از آنكه بر گشت بنابر اقوی باید نمازش را تمام بخواند و احتیاط مستحب آنست كه هم تمام و هم شكسته بخواند خصوصاًدر برگشتن و محل اقامت، این در صورتی است كه قصد مسافرت نكرده باشد و اما اگرقصد مسافرت كرده باشد باید در رفتن به جائی كه قصد دارد و در مدتی كه آنجا می ماند و در موقع برگشتن و بعد از آنكه برگشت نمازش را شكسته بخواند.
مسأله 1359 ـ مسافری كه قصد كرده ده روز در محلی بماند، اگر بعد از خواندن یك نماز چهار ركعتی بخواهد به جای دیگری كه كمتر از هشت فرسخ است برود و ده روز در آنجا بماندباید در رفتن و در محلی كه قصد ماندن ده روز دارد،نمازهای خود راتمام بخواند، ولی اگر محلی كه می خواهد برود هشت فرسخ یا بیشتر باشد و نخواهد ده روزدر آنجا بماند، باید موقع رفتن و مدتی كه در آنجا می ماند نمازهای خود راشكسته بخواند.
مسأله 1360 ـ مسافری قصد كرده ده روز در محلی بماند اگر بعد از خواندن یك نماز چهار ركعتی بخواهد به جائی كه كمتر از چهار فرسخ است برود چنانچه مردد باشد كه به محل اولش برگرددیا نه، یا بكلی از برگشتن به آنجا غافل باشد، یا بخواهد برگردد ولی مردد باشد كه ده روز در آنجا بماند یا نه، یا آنكه از ده روز ماندن در آنجا و مسافرت از آنجا غافل باشد، باید از وقتی كه می رود تا برمی گردد و بعد از برگشتن، نمازهای خود را تمام بخواند.
مسأله 1361 ـ اگر بخیال اینكه رفقایش می خواهند ده روز در محلی بمانند، قصد كند كه ده روز در آنجا بماند، و بعد از خواندن یك نماز چهار ركعتی بفهمد كه آنها قصد نكرده اند، اگر چه خودش هم از ماندن منصرف شود، تا مدتی كه در آنجا هست، باید نماز را تمام بخواند.
مسأله 1362 ـ اگر مسافر بعد از رسیدن به چهار فرسخ سی روز در محلی بماند و در تمام سی روز در رفتن و ماندن مردد باشد بعد از گذشتن سی روز اگر چه مقدار كمی در آنجا بماند باید نماز را تمام بخواند ولی اگر پیش از رسیدن به چهار فرسخ در رفتن بقیه راه مردد شود، از وقتی كه مردد شود، باید نماز را تمام بخواند.
مسأله 1363 ـ مسافری كه می خواهد نه روز یا كمتر در محلی بماند، اگر بعد از آنكه نه روز یا كمتر در آنجا ماند، بخواهد دوباره نه روز دیگر یا كمتر بماند و همینطور تا سی روز، روز سیویكم باید نماز را تمام بخواند.
مسأله 1364 ـ مسافری كه سی روز مردد بود، در صورتی باید نماز را تمام بخواند كه سی روز را در یكجا بماند، پس اگر مقداری از آنرا در جائی و مقداری را در جای دیگر بماند، بعد از سی روز هم باید نماز را شكسته بخواند.